
Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego (ang. Auditory Processing Disorder - APD)
Słyszenie jest wynikiem tysięcy lat ewolucji ukierunkowanej na uzyskanie informacji o otaczającym nas środowisku i efektywnym komunikowaniu się za pomocą mowy. Ucho ma za zadanie przekazać możliwie pełną informację o otaczającym świecie dźwięków, a zadaniem mózgu jest odpowiednie jej przetworzenie i zinterpretowanie. Możemy więc powiedzieć, że słyszymy mózgiem, a ucho jest ważną, ale tylko częścią układu słuchowego.
Podczas słyszenia zachodzi wiele złożonych i dynamicznych procesów, których ważnym elementem jest czynnik czasu. Prawidłowa percepcja czasu i kolejności zdarzeń akustycznych stanowi fundament dobrego rozumienia mowy. Sygnały akustyczne po zamianie na impulsy nerwowe są pod różnym kątem analizowane i przetwarzane w ośrodkowej części analizatora słuchowego.
Zgodnie z zaleceniami Amerykańskiego Stowarzyszenia Słuchu i Mowy ASHA, Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego (centralne zaburzenia słuchu) rozpoznaje się w przypadkach, w których co najmniej jeden z poniżej przedstawionych wyższych obszarów słuchowych funkcjonuje nieprawidłowo:
- Lokalizacja źródła dźwięku
- Różnicowanie dźwięków, w tym dźwięków mowy
- Rozpoznawanie wzorców dźwiękowych
- Analiza czasowych aspektów sygnału dźwiękowego
- Umiejętność rozumienia mowy zniekształconej
- Umiejętność rozumienia mowy w obecności sygnału zagłuszającego (rozumienie mowy w hałasie)
Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego APD to jedna z przyczyn trudności w uczeniu się dzieci. Kiedy jeden lub kilka elementów tak skomplikowanej sieci procesów jest niedojrzały, dziecko przejawia trudności ze sprawnym komunikowaniem się za pomocą słuchu i mowy. Problemy te najczęściej ujawniają się u dzieci w okresie przedszkolnym lub w pierwszych klasach szkoły podstawowej, kiedy to gwałtownie rosną wymagania stawiane zmysłowi słuchu.
Podstawowe znaczenie dla skutecznej nauki i przyswajania wiedzy kanałem słuchowym mają wymienione wyższe umiejętności (funkcje) słuchowe. Trudności w nauce, w pisaniu i czytaniu oraz często współistniejące z nimi problemy emocjonalne mogą wynikać z zaburzeń
analizy dźwięków na poziomie centralnym. W pierwszych klasach szkoły podstawowej od 3% do 5% dzieci ma objawy zaburzeń przetwarzania słuchowego APD, które gdy są niewykryte i nierehabilitowane, w znacznym stopniu ograniczają możliwości nauki i rozwoju tych dzieci.
30% dzieci z dysleksją oraz 40-50% dzieci z trudnościami w nauce ma trudności związane z przetwarzaniem słuchowym. Charakterystyczne jest, że częstość występowania zaburzeń APD jest dwukrotnie większa u chłopców. Badania wskazują, że około 30% dzieci z dysleksją oraz 40-50% dzieci z trudnościami w nauce (ang. learning disability) wykazuje objawy centralnych zaburzeń słuchu, a trening słuchowy w istotny sposób poprawia funkcjonowanie tych uczniów w szkole, poprawia ich samoocenę (często zaniżoną) oraz zwiększa umiejętność czytania w zakresie tempa i techniki czytania, a w konsekwencji czytania ze zrozumieniem.
Ze względu na złożoną naturę funkcjonowania mózgu APD może towarzyszyć innym trudnościom rozwojowym, takim jak: wolniejszy rozwój mowy, specyficzne zaburzenia rozwoju językowego (SLI), zaburzenia uwagi bez nadreaktywności (ADD), zaburzenia uwagi z nadreaktywnością(ADHD) lub specyficzne trudności w nauce tj. dysleksja, dysgrafia, dysortografia.